Ołomuniec (Olomouc), Czechy
Ołomuniec (po czesku Olomouc) to jedno z najciekawszych i najbardziej znaczących miast w Czechach. Jego starówka imponuje rozmiarem — ustępuje pod tym względem jedynie historycznemu centrum Pragi. W panoramie miasta dominują zabytki w stylu barokowym i renesansowym, które tworzą wyjątkowy klimat. Wizyta w Ołomuńcu to doskonała okazja, by zanurzyć się w historii i podziwiać wspaniałą architekturę. Spędzony tutaj czas z pewnością nie będzie zmarnowany — miasto oferuje wiele atrakcji zarówno na krótszy, jak i kilkudniowy pobyt. W okolicy znajdują się malownicze trasy piesze i rowerowe, a sam Ołomuniec słynie także z wydarzeń kulturalnych i regionalnej kuchni.
Gdzie zaparkować w Ołomuńcu
Ołomuniec to ważny węzeł komunikacyjny w regionie Moraw, dzięki czemu dojazd do miasta jest szybki i wygodny. Przez miasto przebiega autostrada D46, łącząca się bezpośrednio z D1, która prowadzi aż do granicy polsko-czeskiej za Ostrawą. Wystarczy wjechać na autostradę i już po około godzinie jazdy z kierunku północnego jesteśmy w pobliżu centrum Ołomuńca. My zdecydowaliśmy się zaparkować tuż obok starówki — na parkingu przy ulicy 1. Maja, na placu Republiki (1; GPS: 49.596089, 17.257688). Jest to płatny parking naziemny z dobrą lokalizacją i łatwym dostępem do głównych atrakcji.
W odległości zaledwie 100 metrów od tego miejsca znajduje się znacznie większy, piętrowy parking „Central Parking” przy ulicy Koželužská (2; GPS: 49.597199, 17.257564). To obiekt z nowoczesną infrastrukturą i dużą liczbą miejsc postojowych, idealny na dłuższy postój. Opłata za parkowanie wynosi 30 CZK za godzinę (stan na 2023 rok), co czyni go atrakcyjną opcją dla turystów zwiedzających miasto przez cały dzień.
Alternatywą dla podróży autostradą jest wybór dróg lokalnych przez Opavę i Šternberk, a następnie dojazd drogą 446 bezpośrednio do Ołomuńca. Taka trasa pozwala uniknąć korków przy głównym wjeździe od strony autostrady oraz uciążliwego przejazdu przez śródmieście. W tym wariancie dojazd do „Central Parking” jest wyjątkowo wygodny i często mniej stresujący. Warto rozważyć go szczególnie w godzinach szczytu lub podczas wydarzeń miejskich, gdy ruch na głównych arteriach jest wzmożony.
Rynek Górny – Horní náměstí
Historyczne centrum Ołomuńca to najbardziej atrakcyjna część miasta dla turystów. Naszym pierwszym celem jest Rynek Górny, czyli Horní náměstí (A; GPS: 49.593836, 17.250933) — serce starówki z zachwycającą architekturą i wyjątkową atmosferą. W centralnym punkcie placu znajduje się piękny ratusz miejski (B; GPS: 49.593813, 17.251459), pochodzący z XIV wieku, który stanowi jeden z symboli miasta. Tuż obok wznosi się monumentalna kolumna trynitarna (C; GPS: 49.593933, 17.250440) — największa tego typu konstrukcja w Europie, od 2000 roku wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Plac otaczają barokowe fontanny, kamienice i liczne detale architektoniczne, które czynią to miejsce prawdziwą perłą Moraw.
Na jednej ze ścian ratusza możemy podziwiać niezwykły zegar astronomiczny (D; GPS: 49.594020, 17.251406), którego historia sięga XV wieku. Przez wieki był on wielokrotnie przebudowywany, a obecny, socrealistyczny wygląd pochodzi z roku 1955 — na tarczy zegara zobaczymy m.in. figurki robotników i motywy przemysłowe. Choć wielu mieszkańców i turystów tęskni za wcześniejszym, bardziej klasycznym wyglądem z początku XX wieku, współczesna wersja również wzbudza zainteresowanie. Codziennie o godzinie 12:00 zegar prezentuje krótkie przedstawienie — rozbrzmiewa melodia, a mechanizm ożywia figurki poruszające się w okienkach. To obowiązkowy punkt każdego spaceru po starówce!
Ołomuniec słynie również ze swoich efektownych fontann, które stanowią integralną część miejskiego krajobrazu. Na Horním náměstí możemy podziwiać imponującą fontannę Cezara (E; GPS: 49.593985, 17.252148) z 1725 roku, przedstawiającą legendarnego założyciela miasta. Nieopodal znajduje się barokowa fontanna Herkulesa (F; GPS: 49.594194, 17.251059) z 1687 roku, ukazująca greckiego herosa walczącego z hydrą. Współczesnym akcentem jest z kolei fontanna Ariona (G; GPS: 49.593436, 17.251102), która łączy nowoczesną formę z odniesieniami do mitologii. Po zmroku wszystkie fontanny są efektownie podświetlone, co tworzy niesamowity klimat i zachęca do wieczornego spaceru po starówce.
Horní náměstí to także przestrzeń tętniąca życiem. Regularnie odbywają się tu koncerty, pokazy uliczne, kiermasze i imprezy okolicznościowe. Podczas jednej z naszych wizyt trafiliśmy na coroczny wiosenny festiwal wina — Olomoucké vinné slavnosti — z pokazami tradycyjnych tańców i śpiewów ludowych z Moraw. To doskonała okazja, by poznać regionalne zwyczaje, skosztować lokalnych trunków i wchłonąć niepowtarzalną atmosferę miasta.
Tuż obok rynku, po jego północnej stronie, znajduje się majestatyczny kościół św. Maurycego (H; GPS: 49.595071, 17.251153), utrzymany w stylu późnogotyckim. Ten trzynawowy obiekt wyróżnia się dwiema asymetrycznymi wieżami, które są doskonale widoczne z wielu punktów miasta. Wnętrze świątyni skrywa potężne organy piszczałkowe, na których odbywają się koncerty muzyki klasycznej — wspaniała akustyka dodaje wydarzeniom wyjątkowego charakteru.
Rynek Dolny – Dolní náměstí
Oprócz głównego placu, Ołomuniec oferuje również drugi, nieco mniejszy, lecz niezwykle urokliwy Rynek Dolny – Dolní náměstí (I; GPS: 49.591937, 17.253165). Położony zaledwie około 100 metrów na południowy wschód od Horní náměstí, stanowi spokojniejszą alternatywę dla bardziej uczęszczanej części starówki. Znajdują się tu dwie kolejne zabytkowe fontanny: fontanna Neptuna (J; GPS: 49.5925242, 17.2523553) z 1683 roku — najstarsza ze wszystkich barokowych fontann Ołomuńca, oraz fontanna Jowisza (K; GPS: 49.5918181, 17.2532914) z 1707 roku, przedstawiająca boga piorunów z mitologii rzymskiej.
Dolní náměstí wyróżnia się bardziej kameralnym klimatem — często znajdziemy tu mniej turystów, co sprzyja spokojnym spacerom i robieniu zdjęć bez tłumu w tle. Plac ten pełni również funkcję lokalnego centrum życia codziennego — w jego obrębie znajdują się małe sklepy, kawiarnie i galerie. Fontanny stanowią nie tylko ozdobę, ale też punkt spotkań mieszkańców. W letnie wieczory cały rynek nabiera szczególnego uroku, zwłaszcza przy ciepłym świetle latarni i dźwięku pluskającej wody.
Na Dolnym Rynku warto również zwrócić uwagę na interesującą barokową kolumnę maryjną (L; GPS: 49.592175, 17.252788) z XVIII wieku. Monument ten upamiętnia zarówno religijne tradycje regionu, jak i dziękczynienie za ocalenie miasta podczas dawnych zaraz i wojen. Tego typu kolumny były często stawiane w środkowoeuropejskich miastach jako symbol opieki Matki Bożej nad mieszkańcami.
Cały Rynek Dolny otoczony jest zabytkowymi kamienicami o różnorodnej architekturze. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje elegancki Pałac Haueschildów (M; GPS: 49.591914, 17.252414) — uznawany za jeden z najpiękniejszych przykładów renesansowej zabudowy w Ołomuńcu. Wzniesiony w 1583 roku, zachwyca zdobioną fasadą i arkadowym dziedzińcem. Obecnie budynek jest nie tylko cennym zabytkiem, ale również ważnym punktem na trasie zwiedzania. W jego wnętrzu nierzadko organizowane są wystawy, spotkania lub prezentacje lokalnej sztuki.
Kaplica św. Jana Sarkandra
Po zwiedzeniu obu głównych placów kierujemy się ulicą Mahlerową w stronę placu Republiki. Po drodze warto zatrzymać się przy niezwykle interesującej kaplicy św. Jana Sarkandra (N; GPS: 49.5945392, 17.2543214), wzniesionej w miejscu dawnego więzienia. To właśnie tutaj, w 1620 roku, był torturowany Jan Sarkander — katolicki kapłan, męczennik i patron Moraw, Śląska oraz diecezji bielsko-żywieckiej. Kaplica powstała na początku XVIII wieku, a jej obecny kształt zawdzięczamy przebudowie z lat 1909–1912. Wnętrze obiektu skrywa relikwie świętego oraz ekspozycję poświęconą jego życiu i procesowi beatyfikacyjnemu.
Przed kaplicą znajduje się symboliczna fontanna o nazwie „Zdrój żywej wody św. Jana Sarkandra”, zaprojektowana w interesującej formie architektonicznej. Jej kształt i położenie nawiązują do duchowego wymiaru miejsca. Tuż obok uwagę przyciąga pomnik św. Jana Nepomucena, jednego z najbardziej czczonych świętych Czech. Całe otoczenie kaplicy tworzy przestrzeń refleksji i kontemplacji, ale też niezwykle fotogeniczny punkt na trasie zwiedzania Ołomuńca.
Plac Republiki
Przy Placu Republiki w Ołomuńcu znajduje się imponujący kościół Marii Panny Śnieżnej (O; GPS: 49.5955544, 17.2562956), wzniesiony przez zakon jezuitów w latach 1712–1719. To doskonały przykład barokowej architektury sakralnej, z monumentalną fasadą i bogato zdobionym wnętrzem. Świątynia często pozostaje niedoceniona przez turystów, a stanowi prawdziwą perłę architektoniczną w tej części miasta. W jej wnętrzu organizowane są niekiedy koncerty muzyki organowej, które dodatkowo podkreślają sakralny charakter miejsca.
Bezpośrednio na placu, tuż obok wcześniej wspomnianego parkingu (1), znajduje się kolejna ozdoba Ołomuńca — efektowna fontanna Trytona z 1709 roku. Jej projekt inspirowany był słynną rzymską Fontana del Tritone autorstwa Berniniego, co widać w dynamicznej kompozycji i detalach rzeźbiarskich. Ciekawostką jest fakt, że podobna fontanna — również inspirowana dziełem Berniniego — znajduje się w Nysie, w południowej Polsce. Ołomuniecka wersja to nie tylko hołd dla włoskiej sztuki, ale i przykład udanego przeniesienia barokowego patosu na czeskie podwórko. Wieczorem miejsce to staje się spokojnym punktem odpoczynku zarówno dla turystów, jak i mieszkańców.
Dzielnica uniwersytecka
Ołomuniec może poszczycić się rozległą i tętniącą życiem dzielnicą uniwersytecką, której sercem jest Uniwersytet Palackiego — najstarsza uczelnia na Morawach i druga najstarsza w całych Czechach, ustępująca pod względem wieku jedynie Uniwersytetowi Karola w Pradze. Założony w 1573 roku, do dziś stanowi ważny ośrodek akademicki i kulturalny. Spacerując wzdłuż ulicy Křížkovského, mijamy eleganckie, zabytkowe budynki uniwersyteckie (1; GPS: 49.595106, 17.259751), które przyciągają uwagę swoją architekturą i spokojną atmosferą.
Podczas naszej wizyty mieliśmy okazję zajrzeć przez jedną z otwartych bram i sfilmować wewnętrzny dziedziniec, który skrywa się za fasadami historycznych gmachów. Tego typu przestrzenie są charakterystyczne dla czeskich uczelni — łączą funkcje praktyczne z nastrojową estetyką. Uniwersytet Palackiego organizuje liczne wydarzenia publiczne, festiwale naukowe i koncerty, które sprawiają, że okolica żyje nie tylko w roku akademickim, ale także latem. Warto przejść się tymi ulicami, chłonąc klimat miasta, które od wieków rozwija się w rytmie nauki i młodzieńczej energii.
Twierdza ołomuniecka i koszary
Twierdza ołomuniecka (Q; GPS: 49.5930925, 17.2582481) została wzniesiona w połowie XVIII wieku jako część systemu obronnego miasta. Pełniła funkcję jednego z głównych wejść do Ołomuńca, stanowiąc istotny element ówczesnych fortyfikacji. Jej mury tworzą charakterystyczny układ z pięciobocznym bastionem i dwoma półbastionami, co nadawało twierdzy wysoki potencjał obronny. W zabytkowych murach znajdują się dziś budynki dawnych koszar, które zyskały drugie życie — organizowane są tu wystawy historyczne, wydarzenia kulturalne i inscenizacje rekonstrukcyjne. To miejsce, które doskonale łączy militarną przeszłość z dzisiejszymi funkcjami społecznymi.
Park Bezručovy sady
Park Bezručovy sady to najdłuższy i najmłodszy z trzech głównych parków w Ołomuńcu. Powstał pod koniec XIX wieku, choć pierwszą aleję drzew zasadzono już po 1835 roku. Utrzymany w stylu angielskiego romantyzmu, zachęca do spacerów szerokimi alejkami, wśród zieleni, fontann i rzeźb. To doskonałe miejsce na odpoczynek po intensywnym zwiedzaniu, a także popularna trasa biegowa i rowerowa.
Jednym z najbardziej intrygujących obiektów w parku jest mauzoleum jugosłowiańskie (R; GPS: 49.5946258, 17.2566433), wybudowane w 1926 roku. Spoczywają w nim szczątki około 1200 jugosłowiańskich żołnierzy, którzy polegli podczas I wojny światowej na terenie Moraw i Śląska. Obiekt figuruje na liście czeskich zabytków kultury i przeszedł gruntowną renowację zakończoną w 2019 roku. Nasz materiał filmowy prezentuje jeszcze stan sprzed odrestaurowania, co tym bardziej podkreśla skalę dokonanych prac.
W parku od 1960 roku działa również ogród botaniczny i rosarium, w którym rosną setki gatunków roślin ozdobnych, bylin i krzewów. Wiosną i latem park mieni się barwami kwiatów, przyciągając spacerowiczów i fotografów. Cały obszar otaczają dobrze zachowane mury miejskie z licznymi wieżami obronnymi i czterema wejściami prowadzącymi do historycznego centrum miasta.
Katedra św. Wacława
Na wschodnim krańcu starówki wznosi się monumentalna katedra św. Wacława (S; GPS: 49.597819, 17.262240), założona w 1107 roku jako budowla romańska, lecz po pożarze z 1265 roku przebudowana w stylu gotyckim. Charakterystyczna wieża katedry ma ponad 100 metrów wysokości i należy do najwyższych budowli sakralnych w Czechach. Wnętrze świątyni zachwyca gotyckimi sklepieniami, barwnymi witrażami oraz bogatym wyposażeniem liturgicznym.
Tuż obok katedry znajduje się pałac arcybiskupi, obecnie przekształcony w muzeum diecezjalne z ekspozycjami dotyczącymi historii Kościoła i regionu. W sąsiedztwie natkniemy się także na barokowy pomnik św. Jana Nepomucena z XVIII wieku, który uzupełnia duchowy charakter tej części miasta. Cały rejon katedry to obowiązkowy punkt każdej wizyty w Ołomuńcu — miejsce pełne historii, spokoju i monumentalnego piękna.
Zobacz również: